Sport, Sauna en Herstel – Hoe lichaamsbeweging en de traditionele Finse sauna het welzijn ondersteunen

Eerst de fysieke inspanning. Daarna sauna, ontspanning en herstel. Wat een perfecte combinatie.

De verbinding tussen sport en sauna maakt al generaties lang deel uit van het dagelijkse leven in Finland. Vandaag groeit ook internationaal de belangstelling, niet alleen als culturele gewoonte, maar als een eenvoudige en aangename manier om herstel en algemeen welzijn te ondersteunen.

Sport en sauna in de praktijk

Het voorbeeld hier laat zien hoe sport en sauna op een natuurlijke manier samenkomen. Bij Fairgrounds Racket Club in de wijk Leaside in Toronto kun je direct na pickleball of padel de Hetki Sauna instappen. Van snelle rally’s op de baan naar ontspanning in de sauna naast de deur, alles gebeurt onder één dak. Ben je in de buurt, dan is een bezoek zeker de moeite waard. Boek een baan, boek een sauna en ervaar zelf hoe naadloos fysieke inspanning en herstel kunnen samengaan.

Dergelijke plekken weerspiegelen ook iets wat we graag vaker zouden zien. Sauna’s in sportscholen en sportfaciliteiten, goed gebouwd en met respect voor de traditie. Geen droge sauna’s, maar authentieke, hoogwaardige traditionele Finse sauna’s, waar löyly is toegestaan en aangemoedigd. Water wordt op de stenen gegoten om die zachte, omhullende warmte te creëren die de sauna-ervaring kenmerkt. En sauna’s met goede ventilatie, zodat de ruimte ook tijdens langere sessies aangenaam en goed ademend blijft.

In Finland zijn sauna’s in sportscholen en sportfaciliteiten heel gebruikelijk. Ze horen duidelijk bij wat er na de fysieke inspanning komt. Reinigen, ontspannen, herstellen en sociaal contact. Een plek om te vertragen, te ademen en een moment samen te delen. De sauna wordt niet gebruikt als warming-up vóór het sporten, maar als een natuurlijke voortzetting van beweging, die lichaam en geest helpt tot rust te komen na de inspanning.

Lichaamsbeweging gevolgd door een traditionele Finse sauna – Wat onderzoek laat zien

Ook wetenschappelijk onderzoek heeft gekeken naar wat er gebeurt wanneer lichaamsbeweging wordt gevolgd door een traditionele Finse sauna. Eén onderzoek concludeerde dat:

“In conclusion, regular exercise using the recommended guidelines three times a week, for 50 min each time, can effectively improve CRF and body composition. The addition of a regular 15-min typical Finnish sauna after exercise supplemented the gains in CRF, reductions in SBP, and lowered total cholesterol levels considerably.”

Leet et al. (2022)*

Deze bevindingen wijzen op mogelijke aanvullende voordelen wanneer sauna na het sporten wordt toegevoegd. Tegelijkertijd is het belangrijk om duidelijk en verantwoordelijk te blijven. Meer wetenschappelijk onderzoek is nodig, en zeer welkom, om beter te begrijpen hoe lichaamsbeweging en sauna samen werken bij verschillende sporten en doelgroepen. Breder gezien is ook het onderzoek naar de gezondheidseffecten van sauna nog volop in ontwikkeling.

Hoe waardevol wetenschappelijk onderbouwde inzichten ook zijn, sauna moet niet worden neergezet als een snelle oplossing of wondermiddel. Het is eerder een ondersteunende en plezierige praktijk die op een natuurlijke manier past in een actieve en evenwichtige levensstijl. In onze visie is sauna geen wellnessprotocol en geen prestatie die geoptimaliseerd of gemeten moet worden. Het is een integraal onderdeel van goed leven, een eenvoudige manier om van het leven te genieten, voor jezelf te zorgen en vreugde te ervaren, net als fysieke activiteit.

Een persoonlijk perspectief op sport, sauna en herstel

Naast onderzoek speelt ook persoonlijke ervaring een rol in hoe veel mensen sauna ervaren:

“Sport, sauna en herstel? Een kleine reflectie vanuit mijn eigen ervaring: hoe ouder ik word, hoe beter de sauna aanvoelt na elke vorm van fysieke inspanning. Toen ik jonger was, leek herstel bijna vanzelf te gaan. Je trainde hard, sliep, en de volgende dag was je lichaam weer klaar. Nu merk ik een verschil. Ik heb het gevoel dat ik de sauna meer nodig heb voor herstel naarmate ik ouder word. Sauna na het sporten lijkt mijn lichaam te helpen om tot rust te komen, te kalmeren en te herstellen. Althans, voor mij werkt het zo. Een puur empirische observatie, natuurlijk. En een subjectief perspectief, dat geef ik toe… maar wel een eerlijk. En ook al is er al enig wetenschappelijk bewijs, meer onderzoek naar dit onderwerp en breder naar de gezondheidseffecten van sauna zou zeer welkom zijn.”

Janne Oksanen, CEO & Oprichter van Hetki

Sauna is geen competitie – Herstel in rust en met respect

Je kunt genieten van competitie op het veld, jezelf uitdagen in sport en streven naar scores of persoonlijke records, maar sauna hoort thuis in een andere wereld. In de sauna zijn er geen regels, geen tijden om te verslaan en niets te bewijzen. Sauna is geen competitie. Het gaat om luisteren naar je lichaam en volgen wat op dat moment goed voelt. Je lichaam geeft aan wanneer het tijd is om naar buiten te gaan, af te koelen en te beslissen of je nog een ronde wilt doen, zo lang of zo kort als goed voelt voor jou. Daarom zie je in Finland praktisch nooit sauna-timers. Sauna is een plek voor ontspanning, niet voor beperking.

Hoewel de Finse benadering een rustige, meegaande houding benadrukt, wordt die niet gepresenteerd als de enige juiste manier. Timers kunnen nuttig zijn voor beginners of in bepaalde omgevingen, maar de essentie blijft hetzelfde. Sauna hoeft niet ingewikkeld te zijn. Er is geen ideale duur en geen perfect aantal rondes. De beste maatstaf is eenvoudig: hoe het voelt. In sport vergelijk je jezelf misschien met anderen, met resultaten, ranglijsten of prestaties. In de sauna ga je op jouw eigen voorwaarden.

En omdat sauna vaak gedeeld wordt, vooral in sportscholen, racketclubs en andere sportomgevingen, helpt respect voor anderen, hun ruimte en hun ervaring om de sauna voor iedereen een rustige en aangename plek te maken.

Welzijn ondersteunen met sport en sauna

Of ze nu afzonderlijk of gecombineerd worden gebruikt, sport en sauna ondersteunen welzijn op een eenvoudige en effectieve manier. Ze helpen ons de overgang te maken van inspanning naar rust, van activiteit naar kalmte en van beweging naar stilstand.

En ze laten ons goed voelen. Zowel lichamelijk als mentaal.

*Lee, E., Kolunsarka, I., Kostensalo, J., Ahtiainen, J. P., Haapala, E. A., Willeit, P., Kunutsor, S. K., & Laukkanen, J. A. (2022). Effects of regular sauna bathing in conjunction with exercise on cardiovascular function: A multi-arm, randomized controlled trial. American Journal of Physiology – Regulatory, Integrative and Comparative Physiology, 323(3), R289–R299.